बद्धकोष्ठता आणि अपचन यासारखे वायुविकार (गॅस तयार होणे) ही देखील आजकाल एक सामान्य समस्या बनली आहे. महिला, पुरुष, वृद्ध आणि लहान मुलेही वाताच्या विकाराने त्रस्त होताना दिसतात.
या रोगाची मुख्य लक्षणे खालीलप्रमाणे आहेत
– पोट फुगणे.
– पोटात हवा.
– पोटात तणाव जाणवणे.
– आवाजासह ढेकर येणे.
कारण
या आजाराचे मुख्य कारण म्हणजे आपल्या चुकीच्या खाण्याच्या सवयी. खूप लवकर खाणे, चुकीच्या वेळी अन्न खाणे, खाताना बोलणे, जेवताना जास्त प्रमाणात पाणी पिणे आणि जास्त मसालेदार आणि मसालेदार अन्न घेणे, यामुळे वाताचे विकार वाढतात. खूप गरम आणि खूप थंड अन्न खाल्ल्यामुळेही ही स्थिती उद्भवते. मनाची चंचलता आणि चिडचिड हे देखील वायू विकाराचे एक मोठे कारण आहे.
उपचार:
आपल्या खाण्याच्या सवयींवर नियंत्रण ठेवणे आणि त्यावर नियंत्रण ठेवणे हा वैद्यकीय वायुविकाराचा उत्तम उपचार आहे. असे असले तरी नैसर्गिक उपाय योग्य पद्धतीने केले तर त्याचा लवकर फायदा होतो. लिंबू पाण्याचा एनीमा घेऊन पोट साफ केल्यानंतर मातीची पट्टी आणि कटीस्नान घ्यायला हवे. आहारातून हवा निर्माण करणारे पदार्थ काढून टाकून हलका व सात्विक आहाराचा समावेश करावा. जेवताना न बोलता अन्न आणि ते चघळण्याची पूर्ण काळजी घेणे आवश्यक आहे.
कुंजल नंतर सकाळी रिकाम्या पोटी योगिक सूक्ष्म व्यायामाच्या पोटाची शक्ती वाढवण्याची क्रिया करावी. नाभीभोवती आसनांचा सराव केल्यानंतर कटिचक्रासन, उर्ध्वहस्तोत्तानासन, पादहस्तासन, सुप्तपवनमुक्तासन, भुजंगासन, वज्रासन, मंडुकासन, कूर्मासन, मयुरासन आणि अर्धमत्स्येंद्रासन यांचा सराव करावा. भस्त्रिका आणि सूर्यभेदी प्राणायाम यांचा वापर या आजारात अतिशय उपयुक्त असल्याचे आढळून आले आहे. या रोगावर अग्निसार व नौली या क्रिया रामबाण उपाय म्हणून काम करतात.